Het was een ruw ontwaken voor Europa. De Val van de Berlijnse Muur bracht niet ‘het einde van de geschiedenis’. Beschavingen blijven gewelddadig botsen, zoals nu ook op ons continent gebeurt met de Russische inval in Oekraïne. Die inval zou ons minder verbijsterd hebben als we meer Russische literatuur en geschiedenis gelezen hadden.

Dat was de grote les die Mia Doornaert leerde in bijna veertig jaar van reizen, gesprekken van hoog tot laag, en intensieve lectuur: vreemdelingen zijn anders, en wij zijn anders voor vreemdelingen. We zijn gevormd door verschillende tradities, door een diepgeworteld cultureel DNA. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Arabische wereld die onderling verdeeld is, maar de vaste polen behoudt van Mekka, en van een God die betekenis geeft aan het leven. Een ontkerkelijkt Europa heeft geen weerstand meer tegen een militant geloof dat ook op zijn eigen bodem oprukt.

Met autobiografische gegevens als leidraad kijkt de auteur terug op haar carrière, en brengt geopolitieke spelers en uitdagingen – Amerika, Rusland, Europa, het Midden-Oosten – tot leven vanuit hun eigen geschiedenis. Ze maakt zich ook druk over het woke nihilisme, en in het bijzonder over het verval van onze scholen en ons taalgebruik.